उत्तर बस्ती
आपण काय करतो
क्लिनिक सेवा
उत्तर बस्ती ही पुरुष आणि महिला दोघांच्याही जननेंद्रियाच्या विकारां(genitourinary disorders) साठी एक महत्त्वाची पंचकर्म प्रक्रिया आहे. या उपचारपद्धतीमध्ये विशिष्ट औषधी तेल(oil), ग्रिटा(Gtrita) आणि मूत्राशय(urinary bladder) किंवा गर्भाशयात(uterus)काढणे समाविष्ट होते.
हे वंध्यत्व स्वयंस्फूर्त गर्भपात(infertility spontaneous abortion), वारंवार गर्भपात(recurrent abortion,), फायब्रॉइड्स(fibroids). ट्यूबल ब्लॉकेज(Tubal blockages), डब(DUB), पीसीओडी(PCOD) इत्यादींमध्ये उपयुक्त आहे.
मूत्रमार्गातील उत्तर बस्ती सौम्य रोगांमध्ये उपयुक्त आहे. प्रोस्टेट वाढणे( Prostate enlargement), मूत्रमार्गात असंयम(urinary incontinance), मूत्रमार्गाची रचना(urethral strctures). यूटीआय(UTI), मूत्राशयातील अ‍ॅटोनी(bladder atony), ड्रिब्लिंग मिक्चरेशन(dribling micturation), सिस्टिटिस(cystitis), शुक्राणूंची संख्या कमी होणे( low sperm count) आणि नपुंसकता( Impotence).
उत्तर बस्ती गर्भाशयाच्या स्थानिक शुद्धीकरणासाठी आहे.उत्तर बस्ती ही एक प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये गर्भाशयाच्या पोकळीत औषधी तूप किंवा तेल टाकले जाते. गर्भाशयाच्या समस्यांवर उपचार करण्यासाठी आयुर्वेदात उल्लेख केलेली ही एक विशेष प्रक्रिया आहे. नावाप्रमाणेच ती उत्तरा आहे – या शब्दाच्या व्युत्पत्तीमध्ये स्पष्ट केल्याप्रमाणे बस्तीचे श्रेष्ठ रूप. आयुर्वेदात याला इतके महत्त्व दिले गेले असल्याने, गर्भाशयासाठी या प्रक्रियेचे निश्चितच अद्वितीय फायदे आहेत.
• स्त्रीरोगविषयक विकारांवर उत्तरा बस्ती हा सर्वात प्रभावी उपचार आहे.
• मासिक पाळीच्या ४थ्या, ५थ्या, ६थ्या आणि ७थ्या दिवसादरम्यान हा उपचार दिला जाऊ शकतो. परंतु रोगाची तीव्रता असल्यास हा उपचार कधीही दिला जाऊ शकतो.
• उत्तरबस्ती थेरपीमध्ये औषधी तेल किंवा हर्बल डेकोक्शन गर्भाशयाच्या आत किंवा गर्भाशयाच्या पोकळीपर्यंत टाकले जातात
• उत्तरबस्ती थेरपी वेदनादायक नसते. थेरपीचा कालावधी रोगाच्या गंभीरतेवर अवलंबून असतो.
• अनुभवी आयुर्वेदिक चिकित्सकांकडून यूबी थेरपी करण्याचा सल्ला दिला जातो.
• उत्तरबस्ती थेरपीमध्ये तज्ञ निर्जंतुकीकरण केलेले औषध वापरतात त्यामुळे संसर्ग होण्याची शक्यता नसते.
ही डे केअर ट्रीटमेंट असल्याने, रुग्ण त्याच दिवशी काम करत राहू शकतो. तथापि, संपूर्ण उपचारासाठी आरोग्यानुसार काही बैठका आवश्यक असतात आणि तज्ञांनी सांगितल्याप्रमाणे सर्व खबरदारी आणि प्रक्रियांचे पालन करण्याचा सल्ला दिला जातो.
सिंहगड रोडवरील गर्भधारणेसाठी आयुर्वेदिक उपचार
हे धोके दूर करण्यासाठी आणि निरोगी मुले निर्माण करण्यासाठी, आयुर्वेद आणि त्याची औषधे एक व्यवहार्य पर्याय म्हणून पाहिली जातात. जरी हे फक्त शिफारसी असले तरी, कोणताही उपचार सुरू करण्यापूर्वी कृपया वैद्यकीय सल्ला घ्या. कुटुंब सुरू करू इच्छिणाऱ्या अनेक जोडप्यांसाठी गर्भधारणा न होणे ही एक मोठी समस्या आहे. बहुतेक लोक उपाय शोधण्यात मदत करण्यासाठी पारंपारिक औषधांकडे वळतात, तर काही लोक असा विश्वास करतात की त्यांनी आयुर्वेदाचा वापर करावा कारण ते वंध्यत्वावर कमी प्रतिकूल परिणामांसह उपचार करते.
जरी ते पारंपारिक औषधांपेक्षा वेगळे असले तरी, आयुर्वेदिक दृष्टिकोन वैज्ञानिक तत्त्वांचा वापर करतो. आयुर्वेदात वंध्यत्व वनस्पतीच्या जीवनचक्राशी जोडलेले आहे. बीज लावण्यापासून ते त्याची काळजी घेण्यापर्यंत आणि ते वनस्पतीमध्ये विकसित करण्यापर्यंत, संपूर्ण प्रक्रिया वनस्पतींप्रमाणेच चार चरणांमध्ये होते.
स्त्री योग्यरित्या ओव्हुलेशन करते आणि निरोगी ओव्हुलेशन तयार करते याची खात्री करण्यासाठी, आयुर्वेदिक औषधे दिली जातात. याव्यतिरिक्त, पुरुषाच्या शुक्राणूंचे प्रमाण आणि गुणवत्ता दोन्ही विचारात घेतले जातात. या थेरपीचा एक महत्त्वाचा घटक म्हणजे पुरुष आणि महिला दोघांच्याही प्रजनन प्रणाली चांगल्या आरोग्यात आहेत याची खात्री करणे.
पंचकर्म(Panchakarma)
पंचकर्म ही शरीरातील विषारी पदार्थ काढून टाकण्याची एक पद्धत आहे. ही प्रक्रिया पूर्ण केल्यानंतर, पचनसंस्थेची सूक्ष्मदृष्ट्या दुरुस्ती केली जाते. या प्रक्रियेद्वारे, शरीराच्या सर्व पेशींना कार्य करण्यासाठी आवश्यक असलेली ऊर्जा दिली जाते.
जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि कार्य करण्यासाठी आवश्यक असलेले हार्मोन्स आणि एंजाइम्स यांसारखे आवश्यक पोषक घटक मिळाल्यानंतर प्रत्येक पेशी त्याच्या सर्वोच्च क्षमतेनुसार कार्य करण्यास सुरुवात करते. यामुळे स्वतःला बरे करण्याची क्षमता वाढते, रोगप्रतिकारक शक्ती वाढते आणि गर्भधारणेची शक्यता वाढते.
संपूर्ण प्रक्रियेचे तीन महत्त्वाचे भाग आहेत, जे २१ दिवसांत पूर्ण होते:
१. पूर्व-प्रक्रिया: या प्रक्रियेदरम्यान अनेक मालिश आणि अंतर्गत औषधे वापरली जातात. या तंत्राचा उद्देश वाढत्या घामाद्वारे किंवा आतड्यांसंबंधी संक्रमणाद्वारे सेल्युलर विष काढून टाकणे आहे.
२. योग्य प्रक्रिया: शरीराच्या विविध भागांमध्ये विषारी पदार्थ जमा झाल्यानंतर ते काढून टाकण्यासाठी खालील उपचार आणि तंत्रे वापरली जातात:
- विशेष तेल मालिश किंवा स्नेह वस्ती(Sneha Vasthy)
- काषय वस्ती(Kashaya Vasthy) किंवा विविध आयुर्वेदिक मिश्रणांचे सेवन
- विरेचनम(Virechanam) किंवा विषारी पदार्थ काढून टाकण्यासाठी शुद्धीकरण प्रक्रिया
- नश्याम(nasyam) या शब्दाचा अर्थ “नाकाद्वारे शुद्धीकरण”(purification by the nose) असा होतो.
श्रीविश्वर्पण क्लिनिक हे सिंहगड रोड पुण्यातील गर्भधारणेसाठी आयुर्वेदिक उपचारांसाठी प्रसिद्ध आहे; येथे डॉ. प्रफुल्ल राऊत आणि डॉ. स्नेहल राऊत दोघेही सिंहगड रोड पुण्यातील आयुर्वेद तज्ञ डॉक्टर आहेत.